Apuntes Lingua Galega

Encales webs

Acentuación do Galego

PRONOME (APUNTES)
________________________________________________________________________________





REGRAS DE ACENTUACIÓN EN LINGUA GALEGA
A ACENTUACIÓN
O acento gráfico
Unas reglas de acentuación adecuadas al gallego deben permitir reconocer la sílaba tónica en todos los casos, ser fácilmente memorizables y exigir un uso mínimo de acentos gráficos.
En el gallego solo se usa un tipo de acento gráfico, el agudo (‘).
Palabras agudas
Las palabras agudas u oxítonas se acentúan gráficamente cuando son polisílabas y terminan en vocal, en vocal + n, en vocal + s o en vocal + ns: mazá, café, alí, tirizó, calacú, irmán, alguén, ninguén, latín, corazón, algún, ningún, mazás, cafés, cadrís, tirizós, calacús, irmáns, reféns, latíns, corazóns, algúns, comúns, quizás, através, más.
No se acentúan cuando son monosílabas ni cuando acaban en diptongo decreciente (seguido o no de n o s) o en otra consonante que no sea -n o -s. Así: xa, la, fe, di, si, cu, Xan, can, len, din, don, fun, tres, amei, amou, seguiu, recibiu, colleu, ademais, capitais, papeis, españois, azuis, capital, papel, cantar…
.Palabras graves
Llevan acento gráfico las palabras graves o paroxítonas cuando terminan en consonante distinta de -n o -s y en grupos consonánticos distintos de -ns. Así: móbil, carácter, alférez, fórceps, bíceps, Félix, clímax. También se acentúan las palabras graves con diptongo decreciente en la última sílaba: amábeis.
En consecuencia, no se acentúan las palabras graves rematadas en vocal, vocal + n, vocal + s o vocal + ns. Así: canta, cantara; cantan, cantaran; cantas, cantaras, lapis; canons, colons, dolmens.

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
El acento diacrítico
Se utiliza el acento gráfico con función diacrítica para distinguir dos palabras que tienen la misma forma en la escrita, pero que se diferencian porque la vocal tónica tiene diferente timbre o porque una palabra es tónica y la otra átona (póla/pola, dá/da). En muchos casos no es necesario hacer diferencias gráficas, porque el significado de las palabras resulta claro al aparecer en contextos diferentes: el colle (o abierto), colle ti (o cerrado), el mete (e abierto), mete ti (e cerrado), etc. Otras veces puede haber confusiones y por eso es necesario ponerle acento a una de las dos formas homógrafas; en este caso se le pone siempre acento gráfico a la palabra que tiene vocal abierta o a la que es tónica. Así:
Á (a + a artículo; sust.)                a (artículo; pron.; prep.)
ás (a + as artículo; sust.)              as (artículo; pron.)
bóla (‘esfera’)             bola (trozo de pan)
cá (ca + a) ca (conj.)
cás (ca + as)                cas (prep.)
chá (‘plana’)               cha (che + a)
chás (‘planas’)            chas (che + as)
có (ca + o) co (con + o)
cómpre (‘es menester’)                compre (‘obtenga’)
cómpren (‘son menester’)            compren (‘obtengan’)
cós (ca + os; sust.)       cos (con + os)
dá (pres. y imp. de dar)              da (de + a)
dás (pres. de dar)       das (de + as)
dó (‘compasión’)       do (de + o)
é (pres. de ser)             e (conj.)
fóra (adv.)  fora (antepretérito de ser e ir)
má (‘ruín’)  ma (me + a)
máis (adv. y pron.)     mais (conj.)
más (‘ruines’)               mas (me + as)
nó (sust.)      no (en + o)
nós (pron. tónico; pl. de nó)       nos (pron. átono; en + os)
ó (a + o)     o (artículo; pron.)
ós (a + os)  os (artículo; pron.)
óso (hueso del cuerpo)                oso (animal)
pé (pie, parte del cuerpo)           pe (letra)
póla (‘rama’)              pola (‘gallina’; por + a)
pór (“poner”)               por (prep.)
présa (“apuro”)           presa (“prendida”; “apresada”)
sé (“sede eclesiástica”; imp. de ser)             se (conj.; pron.)
só (adv. y adj.)            so (prep.)
té (“infusión”)                te (pron.; letra)
vén (pres. de vir)         ven (pres. de ver; imp. de vir)
vés (pres. de vir)          ves (pres. de ver)
vós (pron. tónico)       vos (pron. átono)

No hay comentarios:

Seguidores

MARÍN

MARÍN
Vista do Concello de Marín dende o noso Colexio.